Στο μάθημα επισκοπούνται τα μείζονα διπλωματικά γεγονότα από το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων έως το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Σημείο αφετηρίας αποτελεί το Συνέδριο της Βιέννης, οι αποφάσεις του οποίου προσδιόρισαν τη φυσιογνωμία του συστήματος της ευρωπαϊκής ισορροπίας δυνάμεων για έναν αιώνα. Ειδική αναφορά γίνεται στην πολυμερή διπλωματία κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, η οποία έλαβε τη μορφή της σύγκλησης διεθνών Συνεδρίων για την επίλυση μειζόνων πολιτικών ζητημάτων. Αναλύεται επίσης η εξωτερική πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων, οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί και συμμαχίες, καθώς και η ανάδυση νέων Δυνάμεων οι οποίες σταδιακά προστέθηκαν στις ήδη υπάρχουσες. Ακολούθως, διερευνώνται οι αιτίες, η εξέλιξη και τα αποτελέσματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σκιαγραφείται το διεθνές σύστημα του μεσοπολέμου και οι λόγοι που αυτό κατέρρευσε, με αποτέλεσμα την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ξεχωριστό πεδίο αναφοράς αποτελούν τα διπλωματικά τεκταινόμενα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τέλος, παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, οι κρίσεις αλλά και οι περίοδοι ύφεσης του Ψυχρού Πολέμου.

ΜΑΘΗΣΙΑΚΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος, οι φοιτητές/ήτριες αναμένεται να είναι σε θέση να:

1. Αντιλαμβάνονται την εξέλιξη του διεθνούς συστήματος από το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων έως το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. 

2. Αναλύουν τους παράγοντες που επηρέασαν την κατανομή της ισχύος ανάμεσα στις μείζονες δυνάμεις κατά την ίδια χρονική περίοδο.

3. Προσδιορίζουν τα συμφέροντα αλλά και τους ιδεολογικούς και άλλους παράγοντες που εξηγούν τις στρατηγικές επιλογές των κρατών στο διεθνές περιβάλλον.

4. Περιγράφουν τις εναλλασσόμενες συμμαχίες μεταξύ των ισχυρότερων κρατών. 

5. Αντιλαμβάνονται τη σημασία της οργάνωσης της διεθνούς κοινωνίας ως συστατικό στοιχείο της άσκησης διπλωματίας κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ

Αναζήτηση, ανάλυση και σύνθεση δεδομένων και πληροφοριών, με τη χρήση και των απαραίτητων τεχνολογιών 

Προσαρμογή σε νέες καταστάσεις 

Λήψη αποφάσεων 

Αυτόνομη εργασία 

Εργασία σε διεθνές περιβάλλον 

Εργασία σε διεπιστημονικό περιβάλλον

Παράγωγή νέων ερευνητικών ιδεών

Σεβασμός στη διαφορετικότητα και στην πολυπολιτισμικότητα

Άσκηση κριτικής και αυτοκριτικής 

Προαγωγή της ελεύθερης, δημιουργικής και επαγωγικής σκέψης

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ

Στο μάθημα επισκοπούνται τα μείζονα διπλωματικά γεγονότα από το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων έως το τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Σημείο αφετηρίας αποτελεί το Συνέδριο της Βιέννης, οι αποφάσεις του οποίου προσδιόρισαν τη φυσιογνωμία του συστήματος της ευρωπαϊκής ισορροπίας δυνάμεων για έναν αιώνα. Ειδική αναφορά γίνεται στην πολυμερή διπλωματία κατά τη διάρκεια του 19ου αιώνα, η οποία έλαβε τη μορφή της σύγκλησης διεθνών συνεδρίων για την επίλυση μειζόνων πολιτικών ζητημάτων. Αναλύονται επίσης η εξωτερική πολιτική των Μεγάλων Δυνάμεων, οι μεταξύ τους ανταγωνισμοί και συμμαχίες, καθώς και η ανάδυση νέων Δυνάμεων οι οποίες σταδιακά προστέθηκαν στις ήδη υπάρχουσες. Ακολούθως, διερευνώνται οι αιτίες, η εξέλιξη και τα αποτελέσματα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Σκιαγραφείται το διεθνές σύστημα του μεσοπολέμου και επισημαίνονται οι λόγοι που αυτό κατέρρευσε, με αποτέλεσμα την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ξεχωριστό πεδίο αναφοράς αποτελούν τα διπλωματικά τεκταινόμενα κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τέλος, παρουσιάζονται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα, οι κρίσεις αλλά και οι περίοδοι ύφεσης του Ψυχρού Πολέμου.

Οι στόχοι του μαθήματος είναι:

• Η παρουσίαση των σημαντικότερων διπλωματικών γεγονότων που έλαβαν χώρα από το 1815 έως το 1991.

• Η ανάλυση των δυνάμεων που οδήγησαν σε αλλεπάλληλες αλλαγές του διεθνούς συστήματος κατά την ίδια χρονική περίοδο.

• Η εξήγηση των βαθύτερων αιτιών που προσδιόρισαν την εξωτερική πολιτική των ισχυρότερων κρατών του κόσμου από το τέλος των Ναπολεόντειων Πολέμων έως το τέλος του Ψυχρού Πολέμου.

Το μάθημα αναπτύσσεται σε 13 ενότητες.

Τίτλος ενότητας	Βιβλιογραφία	Σύνδεσμος παρουσίασης
Το σύστημα ισορροπίας δυνάμεων του 19ου αιώνα	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 443-459. Stuart T. Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 98-113, 243-246, 276-292, 296-315.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Πολυμερής διπλωματία: τα μεγάλα διεθνή συνέδρια του 19ου αιώνα	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 392-396, 468-470. Stuart T. Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 101-105, 252-257, 345-348.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Το διεθνές σύστημα στο μεταίχμιο από τον 19ο στον 20ό αιώνα	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 585-596. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 342-345, 349-354, 454-477.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Η διπλωματία του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 596-626, 640. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 481-507.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Το διεθνές σύστημα του Μεσοπολέμου: η δεκαετία της (σχετικής) σταθερότητας (1929-1939)	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 650-675. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 513-521.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Το διεθνές σύστημα του Μεσοπολέμου: αποσταθεροποίηση και αποσάθρωση (1929-1939)	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 680-714, 717-722. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 521-529, 594-613.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Η διπλωματία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 722-753. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 618-635.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Τα βασικά χαρακτηριστικά του διεθνούς συστήματος του Ψυχρού Πολέμου	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 757-766, 770-773. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 638-653.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Η περίοδος της μετωπικής αντιπαράθεσης των δύο ψυχροπολεμικών συνασπισμών	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 773-774, 782-787. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 676-681, 692-705, 731-736.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Η περίοδος της ύφεσης, η αναθέρμανση και το τέλος του Ψυχρού Πολέμου	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 787-789, 801-822. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 711-729, 737-750.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Το τέλος των αποικιακών αυτοκρατοριών και η ανάδυση του Τρίτου Κόσμου	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 789-799. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, σ. 656-675.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση: από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες στην Ευρωπαϊκή Ένωση	John Merriman, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021, σ. 831-834. Stuart T.  Miller, Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία,  Gutenberg, Αθήνα 2018, 681-687, 760-765.	Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass
Συμπεράσματα		Υπάρχει αναρτημένο υλικό στο eclass

ΤΡΟΠΟΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Πρόσωπο με πρόσωπο

ΧΡΗΣΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΩΝ

Στο μάθημα χρησιμοποιούνται εκτενώς Τ.Π.Ε. Μεταξύ άλλων, σε όλες οι διαλέξεις συνοδεύονται από παρουσιάσεις PowerPoint, οι οποίες είναι ηλεκτρονικά διαθέσιμες στους φοιτητές και στις φοιτήτριες μέσω της ιστοσελίδα του μαθήματος στο eclass. Ηλεκτρονικοί σύνδεσμοι για ντοκιμαντέρ και άλλες οπτικοακουστικές παρουσιάσεις που σχετίζονται με το αντικείμενο του μαθήματος αναρτώνται επίσης στο eclass. Το eclass αξιοποιείται επίσης για την άμεση επικοινωνία με τους φοιτητές, καθώς εκεί αναρτώνται όλες οι ανακοινώσεις που σχετίζονται με το μάθημα, ενώ επιπλέον λειτουργεί ως forum για τη διατύπωση ερωτημάτων, την ανάπτυξη απόψεων και την ανταλλαγή ιδεών. 

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δραστηριότητα	Φόρτος Εργασίας Εξαμήνου
Διαλέξεις	13 εβδομάδες x 3 ώρες = 39 ώρες
Επισκέψεις σε εκθέσεις, παρακολούθηση συνεδρίων ή/και διαλέξεων, παρακολούθηση ταινιών	8 ώρες
Πρόοδος	4 εβδομάδες x  3  ώρες x 1,5 = 18
Τελικές εξετάσεις	13 εβδομάδες x 3 ώρες x 1,5 = 58,5 ώρες
Σύνολο Μαθήματος	123,5 ώρες

ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΦΟΙΤΗΤΩΝ 

Πρόοδος = 20%

Τελική εξέταση = 80%

ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Α) Βασικά εγχειρίδια

• Merriman, John, Ιστορία της νεότερης Ευρώπης, Πεδίο, Αθήνα 2021.

• Miller, Stuart T., Νεότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία, Gutenberg, Αθήνα 2018.

 

 

Β) Πρόσθετη βιβλιογραφία

• Στεφανίδης, Ιωάννης, Ισορροπία δυνάμεων και ηγεμονική πρόκληση. Το ευρωπαϊκό σύστημα κρατών, 1871-1945, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2006.

• Στεφανίδης, Ιωάννης, Ψυχρός Πόλεμος, Εκδόσεις ΕΑΠ, Αθήνα 2021.

• Τσακαλογιάννης Πάνος, Σύγχρονη ευρωπαϊκή ιστορία. Από τη Βαστίλλη στον 21ο αιώνα, τ. 1-2, Εστία, Αθήνα 2009.

• Χατζηβασιλείου, Ευάνθης, Εισαγωγή στην ιστορία του μεταπολεμικού κόσμου, Πατάκης, Αθήνα 2001.

• Χριστοδουλίδης, Θεόδωρος, Διπλωματική ιστορία τριών αιώνων, τ. 2, Ι. Σιδέρης, Αθήνα 2004.

• Acemoglou, Daron & Robinson, James A., Γιατί αποτυγχάνουν τα έθνη, Λιβάνης, Αθήνα 2013.

• Carr, E. H., Η εικοσαετής κρίση, 1919-1939, Ποιότητα, Αθήνα 2011.

• Darwin, John, Μετά τον Ταμερλάνο. Η άνοδος και η πτώση των παγκόσμιων αυτοκρατοριών, 1400-2000, Πατάκης, Αθήνα 2021.

• Evans, Richard J., Η επιδίωξη της ισχύος. Ευρώπη, 1815-1914, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2018.

• Judt, Tony, Η Ευρώπη μετά τον πόλεμο, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2012.

• Kennedy, Paul, Η άνοδος και η πτώση των Μεγάλων Δυνάμεων, Αξιωτέλης, Αθήνα 1991.

• Kissinger, Henry, Διπλωματία, Λιβάνης, Αθήνα 1995.

• Lindemann, Albert S., Ιστορία της νεότερης Ευρώπης. Από το 1815 μέχρι σήμερα, Κριτική, Αθήνα 2014.

• Mazower, Mark, Σκοτεινή ήπειρος. Ο ευρωπαϊκός εικοστός αιώνας, Αλεξάνδρεια, Αθήνα 2011. 

• Young, John, W., Η Ευρώπη του Ψυχρού Πολέμου, 1945-1991. Πολιτική ιστορία, Πατάκης Αθήνα 2001.

URL ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ECLASS (ΠΛΑΤΦΟΡΜΑ ΤΗΛΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ)

https://eclass.uop.gr/courses/1263/